75 jaar geleden in Wolfsburg: start van de serieproductie van de Volkswagen Kever

Op 27 december 1945 begint de serieproductie van de Volkswagen-berline (Type 1). Dit was het begin van het echte succesverhaal van de Volkswagen. Oorspronkelijk gepland als een prestigeproject van de nationaal-socialisten, werden vanaf 1939 wapens geproduceerd in plaats van een voertuig voor de massa. Aan het einde van de oorlog hadden amper 630 stuks van het model dat in 1938 werd omgedoopt tot KdF-Wagen de Volkswagenfabriek verlaten. Pas onder Britse controle begon dankzij de strategische vooruitziende blik van majoor Ivan Hirst, het unieke succesverhaal van de VW Kever in Wolfsburg.

De civiele serieproductie van de Volkswagen, die intern Type 1 werd genoemd en later wereldberoemd werd als de Kever, begon pas na het einde van de oorlog, op 27 december 1945. Dat gebeurde onder buitenlandse controle. Het Britse militaire bestuur had in juni 1945 het beheer overgenomen van ‘Volkswagenwerk GmbH’. De Britten waren van plan om binnen de bezette zone dringende noodzakelijke transportopdrachten te laten uitvoeren door de bouw van de Volkswagen Type 1. Deze pragmatische houding redde de fabriek van een dreigende ontmanteling.

Senior Resident Officer majoor Ivan Hirst, speelde hierbij een belangrijke rol. Het waren zijn vooruitziende blik en zijn improvisatietalent die de start van de autoproductie mogelijk maakten in de jaren van rantsoenering en schaarste. Met zijn enthousiasme voor technologie en auto's, veel gedrevenheid en een duidelijke houding slaagde hij erin, om in een indrukwekkend korte tijd, de voormalige wapenfabriek om te vormen tot een civiele handelsonderneming.

Al in augustus 1945 gaf het Britse militair bestuur opdracht tot de productie van 20.000 voertuigen. De opstart was een zichtbaar teken van een nieuw begin en hoop in de fabriek, die aan het einde van de oorlog grotendeels verwoest was. Tegelijkertijd sloot deze oplossing aan bij het latere Britse beleid ten aanzien van Duitsland, dat bestaanszekerheid en toekomstperspectieven voor de bevolking zag als essentiële bouwstenen voor de totstandkoming van democratische structuren. De democratie vond nu ook haar weg binnen in de Volkswagenfabriek: op 27 november 1945 komt de democratisch verkozen ondernemingsraad bijeen voor zijn oprichtingsvergadering.

Toch zijn er in eerste instantie grote problemen bij de voedselvoorziening en huisvesting voor de werknemers en wordt de lopende productie belemmerd door materiaal- en energietekorten. Ondanks deze moeilijke omstandigheden rolt de eerste Volkswagen-berline kort na kerstmis van de band. Wolfsburg en Volkswagenwerk GmbH beleven dus een laattijdig kerstwonder, want de oorlog is nog maar acht maanden geleden beëindigd. Eind 1945 waren er in totaal 55 voertuigen geproduceerd.

Vanaf 1946 tot aan de monetaire hervorming worden per maand ongeveer 1.000 voertuigen geproduceerd - meer is niet mogelijk door de schaarste aan grondstoffen en materialen en het tekort aan personeel. De beheerders die tot de herfst van 1949 de leiding hadden van het bedrijf, zetten de juiste koers uit voor de latere groei ervan: ze organiseren een klantendienst en een distributiesysteem en beginnen in de zomer van 1947 met de export van de Volkswagen-berline.

De beslissing om een civiele productie op te zetten en de Volkswagen Type 1 in massaproductie te nemen, is het uitgangspunt van een uniek succesverhaal. Dankzij de snelle herstart had Volkswagenwerk GmbH een uitstekende uitgangspositie voor de economische opleving na de invoering van de Duitse mark. Onder de onofficiële naam Kever werd het Type 1 wereldwijd populairder dan welk ander automodel dan ook. Het is ook een koploper in termen van productietijd en aantal stuks: pas in juli 2003, na de bouw van 21.529.464 stuks, waarvan 15,8 miljoen in Duitsland, heeft Volkswagen de productie van de VW Kever in Mexico stopgezet.