Bye bye, Beetle

Stijlicoon en cultobject: de New Beetle

In het begin is er een visie, een droom, hoe goed hij bij een land past dat zijn onbegrensde mogelijkheden prijst: in het Amerikaanse Design Center dat Volkswagen in de Verenigde Staten in het Zuid-Californische Simi Valley heeft opgericht, dokteren ingenieurs aan een voertuig met alternatieve aandrijvingstechniek. Hoe zou zo’n voertuig eruit kunnen zien? Ze zijn zich ervan bewust dat de Kever in de Verenigde Staten nog steeds als het toppunt van een Volkswagen geldt, icoon en symbool van kwaliteit. En dus ontwikkelen de designers Freeman Thomas en J. Carrol Mays een voertuig met een rond design dat zowel traditie als moderne tijd uitstraalt. Op het autosalon van Detroit presenteren ze in 1994 tenslotte hun studiemodel ‘VW Concept One’, een auto in de vorm van een halve bol, vloeiende vormen, compact, retro. Een sensatie en de geboorte van de New Beetle.

De New Beetle

De positieve reactie van het publiek en de vakmedia moedigt Volkswagen aan om verder te werken aan het model. Al in maart van hetzelfde jaar stelt het merk op het autosalon van Genève een cabrio voor, gebaseerd op ‘Concept One’. In de herfst van 1995 op het autosalon van Tokio volgt een versie waarvan het design beter op de technische eisen van de automobielproductie is afgestemd. In november van hetzelfde jaar valt de beslissing ‘Concept One’ in serieproductie te ontwikkelen. Vijf maanden later maken de bezoekers van het autosalon van Genève kennis met een herwerkt studiemodel waarvan het glazen dak elektrisch kan worden geopend: de New Beetle.

Vanaf dan duurt het nog slechts twee jaar, tot maart 1998, voor de eerste exemplaren van de New Beetle verkocht worden. En zes maanden later al kunnen ook de Europese klanten de New Beetle bestellen. Omdat de Amerikaanse markt al vanaf het begin een centrale rol bij de ontwikkeling heeft gespeeld, wordt de auto in het Mexicaanse Puebla gebouwd. De New Beetle beantwoordt in de late jaren 90 volledig aan de tijdgeest. Dankzij internet en gebruikers van lowcostmaatschappijen wordt de wereld kleiner. De ervaren stilstand van de jaren tachtig die Florian Illies in zijn boek Generatie Golf huldigt, moet wijken voor een soort globale dynamiek.

Techno komt in de mode en, enigszins als keerzijde van de medaille, ook Grungerock. In de VS regeert de democraat Bill Clinton met charme en charisma. Wanneer Gerhard Schröder in 1998 kanselier in Duitsland wordt, komt een einde aan de Kohl-periode en met de laatste aflevering van Derrick verdwijnt dat jaar ook een tv-dino van het scherm. De halve wereld kijkt voortaan Ally McBeal en Sex and the city.

De New Beetle past perfect bij deze stemmingskentering. Hij staat voor een dynamische levensstijl, voor een slimme losheid. Hij is de auto waartegen de buik volmondig ja zegt en waarvoor het verstand en het geweten kiezen. Vooral zijn extravagante uiterlijk dat traditiebewustzijn met een modern design verbindt, kent veel liefhebbers. Een grote Duitse krant schrijft in de tijdsgeest van toen dat de New Beetle een lustobject van staalplaten geworden is: de hergeboorte van de auto uit de geest van de fitnessstudio. 

Maar naast alle designverliefdheid is de New Beetle een auto die aan de moderne eisen van veiligheid, comfort, dagelijks gebruiksgemak en verbruik tegemoetkomt. Daarnaast is hij een trendsetter. Na het succes van de New Beetle ontdekken ook andere autobouwers de bekoorlijkheid van de retro-charme.

Bedankt voor de bloemen

De New Beetle is technisch gebaseerd op de Golf IV. De motor ligt voorin overdwars in plaats van liggend in achteroverhang. Met de Golf IV deelt de New Beetle het platform en vele chassisonderdelen. Bij de start in 1998 zijn twee motoren beschikbaar: een benzinemotor met cilinderinhoud van 2 liter en 85 kW, en een turbodiesel van 1,9 liter met directe injectie (66 kW). Stilaan komen er andere motorvarianten bij die het hele spectrum van ontspannend tot sportief rijden afdekken. In 2003 presenteert Volkswagen de eerste Beetle Cabriolet met een op het koetswerk liggend vouwdak en in 2005 een optisch licht aangepast model. In de VS is de New Beetle van meet af aan sterk geliefd.

De oorspronkelijke afweging van Volkswagen klopt. De New Beetle zorgt ervoor dat Volkswagen in 1998 zijn verkoop in Noord-Amerika met 55 procent kan opkrikken. In 1999 behaalt het concern met meer dan 380.000 in de VS verkochte voertuigen zijn beste resultaat in 25 jaar. Totdat het model verandert in 2010/2011 worden meer dan de helft van de ongeveer 1,2 miljoen geproduceerde exemplaren in de VS verkocht. Bug noemen ze de New Beetle er liefdevol. Bekende personen zoals de tv-moderator en 'autonar' Jay Leno zijn weg van de auto. De Duitse entertainer Thomas Gottschalk rijdt met de Beetle door zijn thuisstad Malibu.

Langer, breder en evenveel cult

Wanneer Volkswagen de tweede generatie van de nieuwe Beetle op de markt brengt, geniet de wagen al een cultstatus. Met andere modellen uit het compacte segment van het Volkswagen-concern deelt hij het zogenaamde A5-platform en is hij met zijn 4,28 meter duidelijk langer dan zijn voorganger terwijl hij in de breedte bijna negen cm is uitgezet. Daardoor is er in het interieur en in de koffer meer plaats. Ook de nieuwe doet terugdenken aan de klassieke Kever vooral wat betreft interieur: handschoenkastje, handgrepen, sierelementen herinneren aan de originele Kever.

Cult betekent niet altijd hetzelfde als verkoopsucces. Zo’n 600.000 exemplaren van de Beetle zijn sinds 2011 afgeleverd. Sinds enkele jaren daalt de curve, de smaak van de autokoper verandert. SUV’s belichamen de nieuwe trend die de merken van Volkswagen met verscheidene modellen afdekken. Tot de globale verkoopsuccessen van de nieuwe Volkswagen, de Golf, mag de Beetle zich niet rekenen.

Toch zullen niet alleen de fans van de ronde compacte auto bedroefd zijn over het nakende einde van de Beetle. In de zomer van 2019 wordt de productie stopgezet. Het afscheid zal verzacht worden met de zogeheten Final Edition die Volkswagen op het autosalon van Los Angeles heeft voorgesteld.